Ιστορία του Σχολείου
Μόλις κηρύχτηκε ο πόλεμος 28/10/1940 έκλεισαν όλα τα σχολεία επ΄αόριστον. Οι ελληνικές στρατιωτικές αρχές κατάλαβαν το διδακτήριο του 7ου Δημοτικού για το στρατωνισμό των προσερχομένων εφέδρων. Τα έπιπλα και τα σκεύη του σχολείου κλείστηκαν στο πάνω μεγάλο δωμάτιο και στο γραφείο. Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιήθηκαν για τη διοργάνωση και τη λειτουργία βοηθητικών υπηρεσιών.
Κατά τον πρώτο και δεύτερο βομβαρδισμό από τους Ιταλούς,(1,2 Νοεμβρίου 1940) τα τζάμια του σχολείου καταστράφηκαν τελείως από τις βόμβες που έπεσαν η μια στην αυλή και η άλλη πίσω κοντά στο σπίτι του Κατσιγαράκη. Η καταστροφή των τζαμιών συμπληρώθηκε κατά τον βομβαρδισμό που προηγήθηκε από την κατάληψη της πόλης των Χανίων από τους Γερμανούς.
Κατά τις πρώτες ημέρες της εισόδου των Γερμανών στην πόλη των Χανίων(2 Ιουνίου 1941), πλημμύρισαν την πόλη Ιταλοί αιχμάλωτοι και λαφυραγωγοί δικοί μας, οι οποίοι άρπαξαν όλα τα είδη του μαθητικού συσσιτίου (μαχαίρια, πιρούνια, πιάτα, πετσέτες κλπ), τις καρέκλες του σχολείου περί τις 15 και τις κουρτίνες όλων των αιθουσών. Τότε κλάπηκαν και παλιά βιβλία από την σχολική βιβλιοθήκη καθώς και το κινηματογραφικό μηχάνημα προβολής ταινιών 16 χιλιοστών με το οποίο προβάλλονταν ταινίες για τους μαθητές μας. Τον Ιούλιο του 1941 το σχολείο επιτάχτηκε από τους Γερμανούς και τα πράγματα του σχολείου μεταφέρθηκαν στο γυναικωνίτη του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Σπλάντζιας. Μέσα στο ναό γινόταν μαθήματα τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 1941.
Λόγω όμως του υπερβολικού κρύου μέσα στο ναό, με τις κατεστραμμένες πόρτες και παράθυρα το σχολείο συστεγάστηκε στα πρόχειρα επισκευασμένα διδακτήρια της Τριμάρτυρης με το 1ο και 2ο Δημ. Σχ. Χανίων. Η συστέγαση διατηρήθηκε ως το 1944. Κατά το έτος 1943 λύθηκε η επίταξη του κτηρίου και δίδεται στη Μέση Εκπαίδευση όπου λειτούργησε ως Γυμνάσιο αρρένων και θηλέων. Αμέσως μετά την αιχμαλωσία των Γερμανών το σχολείο γύρισε στη σημερινή του θέση. Κατόπιν επιτάχτηκε ξανά από τους Γερμανούς για την υπηρεσία συγκεντρώσεως λαδιού που έπαιρναν από τον πληθυσμό.
Στο τέλος του πολέμου το σχολείο ήταν όπως περιγράφεται παρακάτω: Στον πάνω όροφο ήταν τα γραφεία και στον κάτω οι αποθήκες. Μέσα στο διάδρομο και στα δύο δωμάτια βρέθηκαν δέκα ελαιοδοχεία (ντίνες) των δυόμισι χιλιάδων οκάδων αδειανά. Οι αίθουσες διδασκαλίας διαχωρισμένες σε μικρότερα δωμάτια με μεσότοιχους που τους έριξαν κατά την πρώτη επισκευή το Σεπτέμβρη του 1945. Το δυτικό υπόστεγο το οποίο ήταν ημιτελές διαμέρισμα του Μαθητικού Συσσιτίου το μετέβαλαν σε καταφύγιο ασφαλέστατο .Οι Γερμανοί συνέχισαν τον τοίχο της αυλής από τον τοίχο του ωδείου προς ανατολάς μέχρι της οδού Μίνωος. Αυτοί επίσης κατασκεύασαν και πετρόσκαλα προς την οδό Νικηφόρου Φωκά. Είχαν κάνει και πλήρη ηλεκτρική εγκατάσταση την οποία άρπαξαν και σχεδόν κατέστρεψαν οι δικοί μας την πρώτη μέρα της απομάκρυνσης των Γερμανών. Λεηλάτησαν τα υλικά και όλη την ηλεκτρικά εγκατάσταση.
Τα θρανία και τα έπιπλα του σχολείου είχαν μεταφερθεί στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου, ο οποίος όμως επιτάχτηκε για να χρησιμοποιηθεί ως αποθήκη τροφίμων του ερυθρού Σταυρού. Επίσης μερικά απ΄ αυτά μεταφέρθηκαν στο τότε κινηματοθέατρο Ιδαίον Άνδρον. Εκεί καταστράφηκαν τελειωτικά από τους στρατωνισθέντες Ιταλούς που τα χρησιμοποιούσαν για καύσιμο υλικό. Την περίοδο του πολέμου ζημιώθηκε πάρα πολύ το σχολείο. Έχασε το μεγαλύτερο μέρος των διδακτικών του οργάνων, το 1/3 των μαθητών του γιατί οι συνοικίες που αποτελούσαν τη περιφέρειά του έπαθαν την πιο μεγάλη καταστροφή. Έμεινε χωρίς θρανία. Έχασε και από την άποψη του προσωπικού του τον πιο δραστήριο δάσκαλο του, το Μάνο Μασούρη, που τουφεκίστηκε από τους Γερμανούς, στα Τοπόλια στις 29 Αυγούστου του 1944.
Η μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια το θαυμασιότερο προϊόν της Ελληνικής διανόησης σώθηκε χάρις στη φροντίδα του Δ/ντή του σχολείου Παντελή Βαβουλέ που μεταφέρθηκε λίγες μέρες πριν τη Γερμανική εισβολή στο σπίτι του. Η απώλεια τούτου θα ήταν ανεπανόρθωτη. Επίσης χάρις στη δραστήρια ενέργεια του, βρέθηκαν στα χέρια λαφυραγωγού, αρκετά βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης που αναγκάστηκε να τα επιστρέψει.
Κατά τα τελευταία χρόνια , προ του πολέμου 1936-1940, ήταν το τελειότερο καταρτισμένο σχολείο της πόλης από κάθε άποψη. Σαν τέτοιο και στην θέση, στο κέντρο της πόλης, χρησίμευε πάντα για συγκέντρωση δασκάλων, είτε της πόλης, είτε της περιφέρειας. Με όλες τις διδακτηριακές του ελλείψεις, θεωρούνταν το καλύτερο σχολείο της πόλης. Όσοι το είχαν δει προ του πολέμου και αμέσως μετά από τη λήξη, εκφραζόταν μα την εκφώνηση «κρίμα το σχολείο πώς ήταν και πώς κατάντησε».
Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι από το 1930- 1940 λειτουργούσαν συσσίτια για τους φτωχούς μαθητές τα οποία διακόπηκαν από το σχολείο στην κατοχή του 1941-1945. Λειτούργησαν όμως με τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού ως παιδικά συσσίτια που χωρίς υπερβολή έσωσαν τα παιδιά μας από βέβαιο θάνατο εξ αιτίας των φρικτών συνεπειών του υποσιτισμού την πολεμική περίοδο. Το 1946 λειτούργησαν ξανά τα συσσίτια του σχολείου από το προσωπικό του σχολείου με εράνους και με φιλανθρωπίες.
Πηγή: Βιβλίο Ιστορικών σημειώσεων του Σχολείου, συμπληρωμένο από τους εκάστοτε Διευθυντές του.
